Jak się jeździ w Azerbejdżanie?

Na początek

Azerbejdżan, republika na południowym Kaukazie, położona u wybrzeży Morza Kaspijskiego, od północy graniczy z Rosją (Dagestan) i Gruzją, na zachodzie z Armenią i Turcją, od południa z Iranem. Do Azerbejdżanu należy również Nachiczewańska Republika Autonomiczna, która graniczy z Armenią na północnym wschodzie, z Iranem na zachodzie i z Turcją na północnym zachodzie. Stolicą Azerbejdżany jest Baku. Część terytorium Azerbejdżanu, Górski Karabach zajęty jest przez Republikę Armeńską. Górski Karabach to 20 proc. terytorium kraju. Takie rozczłonkowanie terytorialne przekłada się na rozwój dróg na terenie kraju.

Na terenie Azerbejdżanu jest 18799 km dróg, z których 7577 km to drogi o znaczeniu republikańskim, a 14222 km - drogi o znaczeniu lokalnym. Przez Azerbejdżan przechodzi dawny wielki jedwabny szlak transportowy północ-południe.

Na stan dróg w Azerbejdżanie miał wpływ konflikt zbrojny z Armenią. Jak już wspomniałem, Armenia zajęła Górski Karabach i 7 przyległych do tego rejonu obszarów. Na tym terytorium pozostało 4498 km dróg samochodowych, 110 mostów o różnym znaczeniu i inne budowle związane z komunikacją drogową. Ministerstwo Transportu Azerbejdżanu oraz Departament Serwisu Dróg Transportowych czyniły i czynią nadal starania mające na celu zagranicznych inwestorów do rozbudowy azerskiej sieci drogowej. W 1990 roku Baku odbyło się „Międzynarodowa konferencja poświęcona odbudowie historycznego szlaku jedwabnego”. W konferencji wzięły udział 32 kraje oraz 13 międzynarodowych organizacji. W wyniku toczących się w ramach spotkania rozmów, podpisana została tzw. „Deklaracja Bakijska”, Dla odbudowy korytarza drogowego Transkaukaz Europa-Kaukaz-Azja-Traseka zostali zaangażowani różni inwestorzy. W tym tak znaczący, jak:

Bank Światowy,

Europejski Bank Rozwoju oraz Odbudowy,

Kuwejcki Fundusz Arabskiego Ekonomicznego Rozwoju,

Islamski Bank Rozwoju i inni.

Ich działania znacznie poprawiły stan dróg na terenie Azerbejdżanu.



Kultura jazdy, radary i drogówka

Najwyższa kultura jazdy panuje w dużych miastach. Jednak i tu kierowcy nagminnie łamią przepisy, m.in. nie używają kierunkowskazów, nie trzymają się pasów ruchu, wyprzedzają na trzeciego i (szczególnie w Baku) parkują na jezdni. Wieczorem i w nocy należy uważać na nieoświetlone pojazdy oraz prowadzone z pastwisk zwierzęta.

Na wszystkich drogach o republikańskim (państwowym) znaczeniu można natknąć się na nowoczesne radary. Funkcjonują także na radary pochodzące jeszcze z dawnych czasów.

Kierowcy złapani na zbyt szybkiej jeździe przeważnie dają łapówki, aby wysokość mandatu była niższa lub by kara została zamieniona na lżejszą (aby zmieniona została ranga wykroczenia). Jednak nie zawsze jest to możliwe. Wiem to z własnego doświadczenia. Na naszych drogach obowiązują zarówna pisane, jak i niepisane zasady. Przeciętny obywatel na równi z pisanymi zasadami - przestrzega również tych niepisanych.



Kobieta za kółkiem

Po II wojnie światowej wzrosła liczba kobiet kierowców. Ponieważ większość mężczyzn poszła na front, kobiety usiadły za kierownicą. Pierwszą kobietą za kółkiem była Sevil Qaziyeva, która kierowała samochodem zbierającym bawełnę. Do dzisiaj pamiętają o niej w Azerbejdżanie. Został jej nawet wręczony Order Złotego Wysiłku, a w podarunku otrzymała samochód Moskwicz.

Pomiędzy kulturą Wschodu i Zachodu, bo właśnie pośrodku tych kultur leży Azerbejdżan, bardzo szanuje się kobiety. Na drogach jest zawsze „zielone światło” dla kobiet. Przejawia się to podczas jazdy samochodem, kiedy bez względu na to, kto ma pierwszeństwo, zawsze ustępuje się go kobietom. Pomaganie kobietom uczestniczącym w ruchu drogowym jako piesze, czy pomoc starszym kobietom w przejściu przez ulicę, to niepisane „prawa drogowe” funkcjonujące w naszym kraju. To rzeczy święte dla każdego azerskiego kierowcy. Nie należy się więc dziwić sytuacji, gdy kierowca zatrzymuje samochód na środku skrzyżowania, aby pomóc starszej pani przejść na drugą stroną drogi.

Piętnaście lat temu, gdy kobiety zaczęły prowadzić samochody, opinie na ten temat były podzielone. Ten proces nie przez wszystkich został przyjęty entuzjastycznie. Wcześniej prowadziły samochody córki i żony bogatych Azerów, teraz zaś w dużych miastach można nawet spotkać kobiety taksówkarki. Ósmego marca, w Międzynarodowy Dzień Kobiet pracownicy policji drogowej zatrzymują wszystkie kobiety-kierowców, ale zamiast mandatów otrzymują kwiaty i komplementy. Innymi słowy, szacunek do kobiet jest u nas obecny zawsze.



Prawo jazdy po azersku

Każdy azerski uczeń po skończeniu szkoły zawodowej musi zdać egzamin na prawo jazdy. Składa się on z dwóch części:

- najpierw przed komputerem należy odpowiedzieć poprawnie na 9 z 10 pytań dotyczących ruchu drogowego,

- potem należy zdać egzamin praktyczny zależny od kategorii pojazdu.

Przyszły kierowca musi uczestniczyć w takim kursie przez trzy miesiące. Jeśli zda egzamin, dostaje prawo jazdy, które jest aktualne przez dziesięć lat. Po dziesięciu latach dokument ten musi być wymieniony na nowy. Wymaga to zmiany zdjęcia na aktualne oraz badań medycznych. Każdy kierowca, oprócz prawa jazdy musi mieć przy sobie tzw. paszport techniczny samochodu, ważne ubezpieczenie auta oraz aktualny przegląd techniczny. Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi do ustawy dotyczącej przeglądu technicznego samochodu, nowe samochody co pięć lat, a dziesięcioletnie i starsze co roku w październiku muszą przejść przegląd techniczny. Jeśli samochód nie ma się badań technicznych, a kierowcę zatrzyma policja, za pierwszym razem otrzymuje upomnienie, za kolejnym zaś mandat - 50 manat, co stanowi równowartość 200 zł.



Ochrona dróg

W Azerbejdżanie w ciągu ostatnich dziesięciu lat w większych miastach, szczególnie w Baku, w celu zmniejszenia korków zostały zbudowane mosty, a na wjazdach i wylotach zbudowano alternatywne drogi - obwodnice. Efekt tych działań jest mocno odczuwalny na drogach. Podejmuje się również pewne istotne działania służące ochronie dróg, przede wszystkim od każdego używanego samochodu płaci się podatek zgodny z litrażem silnika, oraz w przypadku samochodów ciężarowych zgodny z tonażem.

Na wszystkich drogach o państwowym znaczeniu spotkać można wagi. Kierowcy samochodów, którzy przekroczyli dopuszczalny tonaż są karani mandatami, a kierowcy samochodów, które z przyczyn technicznych nie nadają się do użytku, otrzymują wysokie mandaty albo zabiera im się prawo jazdy.



Samochód wpisany w tradycję

Jednym z najważniejszych dni w życiu każdego człowieka jest ślub. Jedną z najstarszych naszych tradycji jest zorganizowanie hucznego wesela. Każdy robi takie, na jakie go stać. Jednym z najciekawszych zwyczajów jest tworzenie kolumny weselnej. Zajmują się tym koledzy pana młodego. Oni decydują, jak samochody będą ozdabiane, jakiego koloru auta pojadą z przodu, kto będzie jechał z tyłu. Ważne jest również bezpieczeństwo kolumny weselnej. Policja drogowa może zatrzymać taką kolumnę, gdy stwarza ona niebezpieczeństwo dla ruchu samochodowego lub pieszych, ale zazwyczaj nie ma ku temu powodu.



Mrugają, jak wszędzie

W Azerbejdżanie, podobnie jak w każdym innym kraju, funkcjonują wśród kierowców niepisane prawa. Gdy na drodze stoi radar lub policja drogowa, mruga się światłami lub kładzie rękę na prawym ramieniu, dając do zrozumienia kierowcy jadącemu naprzeciw o kontroli. Nawet policjant jako kierowca za takie ostrzeżenie dziękuje. Policja drogowa choć wie o tych zwyczajach, to nie reaguje, gdyż w Ustawie o Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego nie figuruje odpowiedni zapis. Nie mogą więc karać za coś, co ustawowo nie jest zapisane jako wykroczenie.

Kierowcy są bardzo uprzejmi. Gdy nie zna się drogi lub nie można trafić pod adres, do którego zmierzamy, każdy chętnie pomoże - wskaże drogę lub podprowadzi do celu, towarzysząc nam w drodze.



Jak poseł Kurski

Przyznaję się, że za każdym razem, gdy spieszyłem się na uniwersytet w Baku lub do pracy, ustawiałem się za jadącą na sygnale karetką. Zgodnie z naszymi zwyczajami, za karetką zawsze jadą rodzina i krewni chorego i mają oni, tak jak karetka, status pojazdu uprzywilejowanego, tzn. nie są zatrzymywani przez policję. Wykorzystywałem to niepisane prawo, aby szybko dostać się na uczelnię.



Jakie dokumenty wymagane są od Polaków

W Azerbejdżanie honorowane jest polskie prawo jazdy. Obowiązkowe jest ubezpieczenie OC i coroczny przegląd techniczny, dokonywany w odpowiedniej dla miejsca zamieszkania jednostce policji drogowej. Dowodem dokonania przeglądu jest certyfikat i naklejka na szybę.